روانشناسی تربیتی مطالب علمی در حیطه ی روانشناسی تربیتی |
||||
خلاقیت چیست؟ خلاقیت عبارتست از توانایی تولید چیزهایی که جدید، اصیل، مناسب و مفید است. از لحاظ روانشناسی تربیتی درست نیست که هر اثر صرفا جدید را حاکی از خلاقیت بدانیم بلکه باید به جوانب تربیتی مسئله نیز توجه داشته باشیم. برخی در تعریف خلاقیت، گفته اند: خلاقیت، ترکیبی است از قدرت ابتکار، انعطاف پذیری و حساسیت در برابر نظریاتی که یادگیرنده را قادر می سازد خارج از نتایج تفکر نامعقول، به نتایج متفاوت و مولد بیندیشد که حاصل آن، رضایت شخصی و احتمالاً خوشنودی دیگران خواهد بود . نمود های خلاقیت در افراد مختلف متفاوت است و در هر فردی ممکن است به صورت خاصی متناسب با شرایط خود را نشان دهد. و از آنجا که هر فردی دارای نوعی از خلاقیت است باید از برچسب زدن به شاگردان و تقسیم آنها به خلاق و غیر خلاق خودداری کنیم. گاردنر و تورنس از پیشگامان مطالعه در مورد خلاقیت هستند؛ به گفته گاردنر فرد خلاق کسی است که که به طور مرتب به حل مسئله می پردازد، تولیداتی می آفریند، و در حوزه های معینی به ابداع سوالات جدیدی می پردازد که اصالت و تازگی دارد و بعدا در فرهنگ و جامعه معین مورد پذیرش قرار می گیرد. بنابراین در این تعریف حل مسئله ، خلاقیت و استعداد در ارتباط با هم در نظر گرفته شده اند. تورنس نیز ابزاری برای سنجش خلاقیت ساخته است. بعضى از فعاليتهاى آزمون تورنس عبارت از فعاليتهاى كلامياند مانند: 1. تصويرى پيچيده به آزمونشونده ارائه ميگردد و از وى خواسته ميشود تا براى روشن شدن موقعيت موجود در تصوير، سؤالهايى را مطرح كند. 2. در اين فعاليت از آزمونشونده خواسته ميشود تا دلايلى را كه به ايجاد موقعيت اخير انجاميده است، حدس بزند. آزمونهاى تصويرى( غیر کلامی) نيز به كار ميرود، مانند: 1. در اين فعاليت، كاغذى حاوى تكهاى از يك منحنى رنگى به آزمونشونده داده ميشود و از وى درخواست ميگردد تا با تكميل آن، يك شكل غيرمعمول را تهيه كند. 2. از آزمونشونده خواسته ميشود كه مجموعهاى از اشكال را تكميل و نامشان را نيز در زير آنها درج نمايد. 3. از آزمونشونده خواسته ميشود كه با مجموعهاى از خطوط موازى كه در اختيار وى قرار گرفته است، اَشكالى را تهيه نمايد. پاسخ های فرد به تکالیف آزمون سنجش خلاقیت از لحاظ اصیل بودن، روان بودن، و انعطاف پذیری نمره گذاری می شوند. خلاقیت، مستلزم بهره گیری از نوع خاصی از جریان فکری است؛ چیزی که یکی از روان شناسان، به نام گیلفورد، آن را «تفکر واگرا» نامید؛ تفکری که به گونه ای متفاوت از جریان عام فکری جامعه، در حل مسائل، نمود پیدا می کند. به عبارت دیگر، فرد خلاق، تمایل دارد که مسائل مختلف را به طرق متفاوت حل کند؛ هر چند در ظاهر، یک راه حل بیشتر برای آن وجود ندارد. در آزمون های هوشی بیشتر بر تفکر منطقی و تفکر همگرا تاکید می شود. از جمله تفاوت های تفکر منطقی با تفکر خلاق عبارتند از تفاوت در: وسعت عمل، مسير و جهت عمل، توالى عمل، چگونگى برخورد با اشتباه ها و مسائل نامربوط. اشترنبرگ و لوبارت نظریه ی سرمایه گذاری در خلاقیت را ارائه داده اند. آنان معتقدند که میزان سرمایه گذاری فرد در کارهای خلاقانه به منابع شناختی( حل مسئله- تفکر واگرا- تفکر همگرا- فرایند های شهودی و ...) منابع شخصیتی( سبک نوآورانه در تفکر – تحمل ابهامات- پافشاری و ...)منابع انگیزشی( تمرکز بر اجرای تکلیف) و منابع محیطی( تاکید بر کنجکاوی- پذیرش ویژگی های متفاوت فردی- وجود پروژه های چالش انگیز و ...)بستگی دارد. موانع خلاقیت الف- موانع شناختى: عادت، رويگردانى از ابهامات، اتكا بر مفروضات، تفكر منفى ب- موانع عاطفى: ترس از شكست و اشتباه، عدم اعتماد به نفس ج- موانع اجتماعى: مطابقت، تأييدطلبى و ترس از عدم استقبال اجتماعى، سنتها موانع خلاقیت در مدارس
رهنمود هایی برای تقویت خلاقیت در شاگردان:
ü تفکر واگرا را بپذیرید و ترغیب کنید ü ابراز مخالفت شاگردان را تحمل کنید ü شاگردان را ترغیب کنید تا به قضاوت خود اعتماد کنند ü محرک تفکر خلاق باشید ü توجه شاگردان را به پاداش های درونی حاصل از فعالیت های خلاق جلب کنید. ü سوال های مناسب بنویسید ü فرصت مناسب را برای مخاطره جویی ها ی دانش آموزان فراهم کنید
ü توجه داشته باشید که استعداد فقط سهم کوچکی از خلاقیت است و تمرین و نظم بخشیدن به آن از اهمیت بیشتری بر خوردار است. ü به دانش آموزان اجازه کشف کردن و تصمیم گیری دهید.
ادامه مطلب ... آخرین مطالب آرشيو وبلاگ پيوندها
تبادل
لینک هوشمند
نويسندگان |
||||
|